Łowicz to miasto, które skrywa jedną z najbardziej fascynujących tajemnic województwa łódzkiego. W Bazylice Katedralnej znajdują się krypty prymasów Polski, które są jedyną taką nekropolią w regionie. Jest to miejsce, które przyciąga turystów z całej Europy fascynującą historią i duchowym dziedzictwem, które przez wieki kształtowało Polskę.

Bazylika katedralna w Łowiczu, czyli Kolegiata pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja, została wzniesiona w XIV wieku, a później wielokrotnie była przebudowywana. Podziemia łowickiej świątyni są specyficznym rodzajem cmentarza. Przez wieki kościół był drugim po Gnieźnie miejsce pochówku prymasów Polski, ponieważ Łowicz pełnił funkcję ich rezydencji.

W Łowiczu pochowanych zostało 12 Prymasów Polski, najważniejszych dostojników kościelnych, ale także ludzi, którzy przez wieki kształtowali historię Polski. Udokumentowane zostało pół tysiąca pochówków. Większość z nich miała miejsce w ziemi. Spoczywają tu między innymi: Michał Radziejowski (zm. 1705) – prymas i interreks, Adam Komorowski (zm. 1759), Ignacy Krasicki (zm. 1801) – znany poeta, biskup i prymas, Michał Jerzy Poniatowski (zm. 1794) – brat króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

- Największa historia, która jest zachowana tutaj w podziemiach, to historia od połowy XVI do połowy XVIII wieku. Podziemia kościoła stanowią unikalne świadectwo dawnych zwyczajów pogrzebowych. Dzięki przeprowadzonym badaniom archeologicznym, odwiedzający mają możliwość podziwiania doskonale zachowanych elementów wyposażenia grobów, w tym mitry biskupie, buty, pierścienie czy krzyżyki – przedmiotów codziennego użytku, które niegdyś stanowiły część ceremonii pogrzebowych najwyższych dostojników kościelnych - mówi ksiądz Adam Matysiak, ekonom diecezjalny. - Powszechne były pochówki w podziemiach kościoła, jednak tylko nieliczni dostępowali tego zaszczytu. Byli to duchowni, związani z daną świątynią, później osoby świeckie oraz ich rodziny zasłużone dla danej społeczności – dodaje.

Prace nad udostępnieniem krypt do zwiedzania prowadzone były w latach 2015 - 2020. Prace przebiegały etapami, by bazylika mogła cały czas pełnić swoje funkcje miejsca kultu religijnego.

- Działania wykonywano od góry, po starannym wydzieleniu części wnętrza kościoła. Dzięki temu można było bez przerwy prowadzić posługę duszpasterską. Oprócz działań budowlanych, architektonicznych, archeologicznych były prowadzone badania konserwatorskie – opisuje ksiądz Adam.

Szczególną uwagę przyciąga odkrycie kilku nienaruszonych grobów, które pozostawały nieotwierane przez wieki. W 2024 roku archeolodzy natrafili na dwie takie krypty, w których spoczywają prymasowie: Henryk Firlej, Andrzej Leszczyński oraz Wacław Leszczyński.

Podczas prac wykopaliskowych, archeolodzy odkryli cenne znaleziska, takie jak niezwykle precyzyjnie wykonane elementy stroju liturgicznego, co rzuca nowe światło na ówczesne tradycje i zwyczaje związane z pochówkiem arcybiskupów.

Zachowane artefakty, w tym mitra biskupia wyszywana złotą nitką, świadczą o wysokim prestiżu i godności pochowanych. Podziwiając te znaleziska, możemy poczuć się jak podróżnicy w czasie, którzy odkrywają dawne tajemnice Polski.

Bazylika Katedralna w Łowiczu, znana również jako „Wawel Mazowsza". Obok swojej religijnej roli, stała się również istotnym punktem na turystycznej mapie województwa łódzkiego. Dzięki niezwykłej historii i odkryciom archeologicznym, krypty prymasów przyciągają coraz więcej odwiedzających. Każdy turysta odwiedzający Łowicz ma okazję poczuć się częścią tej wielkiej, historycznej opowieści.

Tworzone od XVI do XVIII wieku krypty zostały połączone około 100-metrowym korytarzem. Dzięki temu powstała podziemna trasa turystyczna, która umożliwia zwiedzanie podziemnej części kościoła.

źródło: Urząd Marszałkowski w Łodzi

Zobacz inne wiadomości